Η Σήμανση CE στα κουφώματα: Επιγραμματικά και απλά

Μια συνοπτική παρουσίαση της νομικής αυτής υποχρέωσης για τα κουφώματα.

Σκοπός

Ο σκοπός της Σήμανσης CE είναι η διαφάνεια σε ότι αφορά στις επιδόσεις του κουφώματος για την προστασία του τελικού χρήστη και του κατασκευαστή: η αντίληψη επομένως ότι γνωρίζει ο κατασκευαστής αυτό που πουλά και αυτό που παράγει – και για την αγορά – αυτό που αγοράζει.

Εφαρμογή

Η Σήμανση CE αφορά πόρτες και παράθυρα, τόσο εξωτερικά, όσο και εσωτερικά, σύμφωνα με τα παρακάτω πρότυπα αναφοράς:

ΕΝ 14351-1: Παράθυρα και πόρτες – Πρότυπο προϊόντος, χαρακτηριστικά επίδοσης – Μέρος 1: Παράθυρα και εξωτερικά συστήματα θυρών για πεζούς χωρίς χαρακτηριστικά πυραντίστασης ή/και διαρροής καπνού. Αυτό το πρότυπο θα ολοκληρωθεί με το 2ο και 3ο μέρος που βρίσκονται στο στάδιο της τελικής διαμόρφωσής τους (pr EN 14351-2: Eσωτερικά συστήματα θυρών για πεζούς χωρίς χαρακτηριστικά πυραντίστασης ή/και διαρροής καπνού και pr EN 14351-3: Παράθυρα και συστήματα θυρών για πεζούς με χαρακτηριστικά πυραντίστασης ή/και διαρροής καπνού).

Όμως προς το παρόν, αναφερόμαστε μόνο στο πρότυπο αναφοράς ΕΝ 14351-1.

Δεν είναι σήμα προέλευσης ή ποιότητας

• Η Σήμανση CE δεν είναι σήμα προέλευσης, ούτε σήμα ποιότητας.
• Η Σήμανση CE είναι η δήλωση πιστότητας στα ελάχιστα επίπεδα επιδόσεων που δηλώνονται από τον κατασκευαστή κουφωμάτων.

Ισχύς

Όλα τα κουφώματα που παράγονται και πωλούνται στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να έχουν την Σήμανση CE υποχρεωτικά από την 1η Φεβρουαρίου 2010, ενώ μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2010 ήταν προαιρετική.

Ένα κούφωμα με την Σήμανση CE είναι:

• Συμμορφούμενο με την Οδηγία Δομικών Προϊόντων CEE 89/106 (CPD) και με το σχετικό κατευθυντήριο έγγραφο (Guidance paper) M.
• Ικανοποιεί τις προδιαγραφές του προτύπου αναφοράς ΕΝ 14351-1.

Σήμανση των κουφωμάτων

Στην «ετικέτα» πρέπει να αναγράφονται τα στοιχεία του κατασκευαστή u954 και οι επιδόσεις του προϊόντος, «όπως αυτό περιγράφεται στο ΕΝ 14351-1» και επομένως να τεκμηριώνει ότι το τελικό προϊόν ικανοποιεί προκαθορισμένες απαιτήσεις και έχει συγκεκριμένες δηλωμένες επιδόσεις, για τις οποίες ο κατασκευαστής του κουφώματος έχει την πλήρη ευθύνη. Οι «ετικέτες» μπορεί να τοποθετούνται επάνω στο κούφωμα, ή στην συσκευασία του ή ακόμη και να είναι ως συνοδευτικό έγγραφο του κουφώματος.

Εκτός από την «ετικέτα», ο κατασκευαστής πρέπει να δίνει στον τελικό χρήστη και την Δήλωση Συμμόρφωσης – όπου αναφέρεται ότι το κούφωμα συμμορφώνεται με τα πρότυπα και τις οδηγίες αναφοράς.

Απαιτούμενες προϋποθέσεις

Ο κατασκευαστής του κουφώματος, για να έχει το δικαίωμα εναπόθεση της Σήμανσης CE, θα πρέπει να έχει:

• ΑΔΤ – Αρχικές Δοκιμές Τύπου (ΙΤΤ). Τα αποτελέσματα των δοκιμών (έκθεση δοκιμής) που έχουν γίνει σε κούφωμα – δείγμα σε κοινοποιημένο εργαστήριο και δηλώνουν τα χαρακτηριστικά επιδόσεων του κουφώματος.
• Έλεγχο της παραγωγικής διαδικασίας (FPC). Συγκεκριμένο σχέδιο ελέγχου παραγωγικής διαδικασίας (FPC) ώστε να εγγυάται την συμμόρφωση όλων των κουφωμάτων που παράγει με τα δηλωμένα χαρακτηριστικά των δοκιμών και τις επαληθεύσεις των υπολογισμών του κοινοποιημένου εργαστηρίου.

Απαιτήσεις

Χαρακτηριστικά επιδόσεων ενός κουφώματος. Τα δηλωμένα χαρακτηριστικά ενός κουφώματος μπορούν να είναι 4 τύπων:

• Γενικές υποχρεωτικές απαιτήσεις.
• Ειδικές υποχρεωτικές απαιτήσεις.
• Γενικές προαιρετικές απαιτήσεις.
• Ειδικές προαιρετικές απαιτήσεις

Γενικές υποχρεωτικές απαιτήσεις

• Αντίσταση στην ανεμοπίεση (ΕΛΟΤ EN 12211)
• Υδατοστεγανότητα (ΕΛΟΤ EN 1027)
• Διαπερατότητα αέρα (ΕΛΟΤ EN 1026)
• Ηχομονωτική ικανότητα (ΕΛΟΤ ΕΝ 14351)
• Θερμομoνωτική ικανότητα (ΕΛΟΤ EN 12412.02,ΕΛΟΤ EN ISO 10077.02)
• Οπτικές και θερμικές ιδιότητες των υαλοπινάκων
• Φέρουσα ικανότητα των διατάξεων ασφαλείας (ΕΝ14609/ΕΝ 948 ή με υπολογιστικές μεθόδους).

Στην κατασκευή των κουφωμάτων, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ουσίες και υλικά δυνητικά επιβλαβή για την υγεία και τα προαναφερθέντα πρότυπα ταξινομούν τους τρόπους των δοκιμών και την κατηγοριοποίηση των αποτελεσμάτων.

Σημείωση: Μέχρι τώρα το ελληνικό κράτος δεν έχει νομοθετήσει για τον αριθμό των υποχρεωτικών απαιτήσεων που υιοθετεί, οπότε θεωρητικά υιοθετούνται στο σύνολό τους.

Ειδικές υποχρεωτικές απαιτήσεις

• Αντοχή σε φορτίο χιονιού (φεγγίτες, παράθυρα στέγης)
• Αντοχή σε κρούση (όπου απαιτείται από την εθνική νομοθεσία)

Γενικές προαιρετικές απαιτήσεις

• Αντοχή στην παραβίαση
• Αντοχή σε σφαίρες
• Αντοχή σε εκρήξεις
• Μηχανική αντίσταση
• Μηχανική ανθεκτικότητα
• Καταπόνηση χειρισμού

Ειδικές προαιρετικές απαιτήσεις

• Αερισμός (αν υπάρχουν διατάξεις αερισμού)
• Επιπεδότητα των φύλλων

Αρχικές Δοκιμές Τύπου (ITT)

Ο κατασκευαστής μπορεί να προμηθευτεί τις εκθέσεις των αποτελεσμάτων των αρχικών δοκιμών τύπου του κουφώματος – δείγμα με τρεις τρόπους:

1. Κάνοντας ο ίδιος δοκιμές σε κοινοποιημένο εργαστήριο και επιλέγοντας την τυπολογία και τις διαστάσεις του κουφώματος – δείγμα.

Είναι εφικτή η υλοποίηση δοκιμών σε u956 μια τυπολογία κουφώματος που τα αποτελέσματα καλύπτουν και άλλες τυπολογίες. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το ΕΛΟΤ ΕΝ 14351 –1 Προσάρτημα F.1, τα αποτελέσματα των δοκιμών ενός ανοιγοανακλινομένου κουφώματος καλύπτουν και τις τυπολογίες του σταθερού κουφώματος, του μονόφυλλου ανοιγομένου, του ανοιγοανακλινομένου, του ανακλινμένου και του προβαλλομένου.

2. Με χρήση διαδοχικών αρχικών δοκιμών τύπου (cascading ITT).

Οι δοκιμές γίνονται από κάποιον προμηθευτή (εταιρεία διέλασης, εξαρτημάτων, εμπορική ή άλλο) με δικά του έξοδα και δική του επιλογή τυπολογίας και διαστάσεων του κουφώματος – δείγμα. Παραχωρεί τις εκθέσεις δοκιμών στον κατασκευαστή μέσω ενός συμβολαίου στο οποίο επισυνάπτονται:

a. οι λεπτομερείς οδηγίες κατασκευής του κουφώματος για την διασφάλιση της επαναληψιμότητα των επιδόσεων,
b. τα όρια για την χρήση των αποτελεσμάτων που αφορούν τις διαστάσεις, τα υλικά και την σύνθεση του κουφώματος,
c. τους ελέγχους, τα σχέδια και τους κωδικούς των υλικών και των εξαρτημάτων που χρησιμοποιήθηκαν. Ο κατασκευαστής μπορεί να υπογράψει περισσότερα του ενός συμβολαίου με διάφορους προμηθευτές και να κάνει χρήση του δικαιώματος των αρχικών δοκιμών τύπου.

3. Με χρήση διαμοιρασμένων αποτελεσμάτων αρχικών δοκιμών τύπου (shared ITT).

Ο κατασκευαστής χρησιμοποιεί αποτελέσματα από αρχικές δοκιμές τύπου που έγιναν από κάποιον άλλο και μοιράζεται το κόστος των Αρχικών Δοκιμών Τύπου και την μεθοδολογία κατασκευής (υλικά και διαδικασίες). Συνήθως εφαρμόζεται από κατασκευαστές που έχουν περισσότερα από ένα κατασκευαστικό ή μεταξύ κατασκευαστών με όμοια παραγωγή που συμπράττουν για τον διαμοιρασμό του κόστους.

Έλεγχος της παραγωγικής διαδικασίας (FPC)

Ο έλεγχος της παραγωγικής διαδικασίας είναι το σύστημα με το οποίο ο κατασκευαστής δηλώνει και εγγυάται την ομοιογένεια της παραγωγής του και την διατήρηση σε βάθος χρόνου των επιδόσεων που είχε το κούφωμα – δείγμα που υποβλήθηκε σε δοκιμή. Ο έλεγχος της παραγωγικής διαδικασίας είναι αποκλειστική ευθύνη του κατασκευαστή και δεν απαιτούνται εξακριβώσεις από κανέναν φορέα. Πρέπει δε να περιλαμβάνει:

• Τα έγγραφα που δηλώνουν τα αποτελέσματα των Αρχικών Δοκιμών Τύπου (εκθέσεις μετρήσεων).
• Τα συνημμένα έγγραφα που συνοδεύουν το συμβόλαιο μεταξύ του προμηθευτή και του ιδίου αν κάνει χρήση του δικαιώματος των διαδοχικών αρχικών δοκιμών τύπου.
• Μια γραπτή περιγραφή της διαδικασίας του ελέγχου των υλικών, των διαδικασιών της κατάστασης των μηχανημάτων και εργαλείων που χρησιμοποιεί σε χρονικά διαστήματα που καθορίζει ο ίδιος.
• Γραπτές διαδικασίες για την διαχείριση των προϊόντων που δεν συμμορφώνονται.
• Την διατήρηση για 5 χρόνια της τεκμηρίωσης για τις παραδοθείσες παραγγελίες, ενώ για τις εκθέσεις των αρχικών δοκιμών τύπου μέχρι τότε που κατασκευάζονται οι τυπολογίες των κουφωμάτων που καλύπτονται.

Αν ο κατασκευαστής διαθέτει ISO 9000 ή μεταγενέστερο ή πιστοποίηση SEKA – Q. SYSTEM, ο έλεγχος της παραγωγικής διαδικασίας που προβλέπει, είναι συμμορφούμενος με όσα απαιτούνται για την Σήμανση CE.

Αντικατάσταση εξαρτημάτων

Το πρότυπο ΕΝ 14351-1 προβλέπει την δυνατότητα χρήσης εξαρτημάτων διαφορετικών από αυτά που έχουν χρησιμοποιηθεί στις αρχικές δοκιμές τύπου, χωρίς να χρειάζεται η επανάληψη των δοκιμών, αρκεί να έχουν επιδόσεις τουλάχιστον ισοδύναμες με εκείνες των εξαρτημάτων που είχαν χρησιμοποιηθεί στο κούφωμα – δείγμα (αρχή της «λειτουργικής ισοδυναμίας»).

Στην περίπτωση της λειτουργικής ισοδυναμίας δεν χρειάζεται να επαναληφθούν οι αρχικές δοκιμές τύπου. Η λειτουργική ισοδυναμία του κουφώματος επιτυγχάνεται με εξαρτήματα που, μετά από τις δοκιμές βάση των αντιστοίχων προτύπων, δείχνουν να έχουν λειτουργικές επιδόσεις ίδιες ή ανώτερες από εκείνες που είχαν τα εξαρτήματα που αντικαταστάθηκαν.

Η αξιολόγηση της λειτουργικής ισοδυναμίας γίνεται υπό την ευθύνη του κατασκευαστή που θα πρέπει να ενσωματώσει στον έλεγχο της παραγωγικής του διαδικασίας την τεκμηρίωση που σχετίζεται με τα εξαρτήματα που έχει αντικαταστήσει (κωδικούς, προϊόντα, οδηγίες μονταρίσματος, εκθέσεις δοκιμών κ.λ.π) και θα μπορεί να συνεχίσει να κάνει χρήση των αποτελεσμάτων των Αρχικών Δοκιμών Τύπου και να εναποθέτει την Σήμανση CE στο τελικό προϊόν.

Ευθύνη του κατασκευαστή

Η ευθύνη για την ορθή εναπόθεση της Σήμανσης CE, είναι σε κάθε περίπτωση αποκλειστικά του κατασκευαστή κουφωμάτων. Είναι λοιπόν, σε κάθε περίπτωση, υποχρεωμένος να δίνει στον τελικό χρήστη την δήλωση συμμόρφωσης CE για τα κουφώματα με τις σχετικές οδηγίες χρήσης και συντήρησης. Στην περίπτωση που ο κατασκευαστής δεν είναι ο ίδιος και τοποθετητής, θα πρέπει να συντάξει και να δώσει στο συνεργείο τοποθέτησης οδηγίες για την σωστή τοποθέτηση.

Πηγή: Περιοδικό “Aluminium Magazine“, τεύχος Νο 40, Φεβρουάριος 2010.