Gert Goetz, Γενικός Δ/ντης European Aluminium: Κανείς στην αγορά δεν κερδίζει από τον εμπορικό πόλεμο
Ο ισχυρός άνδρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αλουμινίου, ο Γενικός Διευθυντής European Aluminium, Gert Goetz, μίλησε στο Capital.gr και συγκεκριμένα στον Χάρη Φλουδόπουλο για τον κλάδο στυλοβάτη της βιομηχανίας της ΕΕ και τα νέα δεδομένα που δημιουργεί ο εμπορικός πόλεμος και οι κυρώσεις των ΗΠΑ. Το ενεργειακό, η περιβαλλοντική πρόκληση και οι ευκαιρίες ανάπτυξης. Γιατί έχει σημασία η βιομηχανία αλουμινίου για το ευρωπαϊκό ΑΕΠ και ποιες οι δυνατότητες του δυναμικού κλάδου στην Ελλάδα. Η θετική προοπτική και οι προκλήσεις. Ο κ. Goetz προειδοποιεί ότι από έναν εμπορικό πόλεμο όλοι θα βγουν χαμένοι.
– Κύριε Goetz, ας ξεκινήσουμε από τη σημασία του κλάδου που αντιπροσωπεύετε. Ποιο είναι το μέγεθος της βιομηχανίας του αλουμινίου στην Ευρώπη; Ποια είναι η συμβολή της στην ευρωπαϊκή οικονομία και στην απασχόληση;
Η ευρωπαϊκή βιομηχανία αλουμινίου απασχολεί άμεσα και έμμεσα 1 εκατ. άτομα και έχει έναν ετήσιο κύκλο εργασιών ύψους €39,5 δισ. Είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά παγκοσμίως μετά την Κίνα με μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης. Το αλουμίνιο είναι ένας στρατηγικός κλάδος της ευρωπαϊκής οικονομίας με κύριες εφαρμογές στην αυτοκινητοβιομηχανία και στις μεταφορές, στις κατασκευές και στην οικοδομή, στη συσκευασία και στις μηχανολογικές εφαρμογές υψηλής τεχνολογίας.
– Ποιες είναι οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές της βιομηχανίας αλουμινίου; Πως επηρεάζεται το μέλλον της βιομηχανίας δεδομένης της τάσης προς μία οικονομία η οποία εστιάζει σε χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα; Υπάρχουν ευκαιρίες για τη χρήση του αλουμινίου σε βιομηχανίες όπως είναι η αυτοκινητοβιομηχανία;
Οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές της βιομηχανίας του αλουμινίου είναι θετικές, καθώς η ζήτηση για αλουμίνιο αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο. Η μετάβαση της Ευρώπης σε μία οικονομία με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα χρειάζεται περισσότερα μέταλλα και ειδικά περισσότερο αλουμίνιο.
Το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένει μέχρι το 2030 μία αύξηση της τάξης του 20% σε μέταλλα που θα χρησιμοποιηθούν στις νέες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι +200% περισσότερα μέταλλα θα χρειαστούν έως το 2050 για τις ανεμογεννήτριες και τους ηλιακούς συλλέκτες.
Το αλουμίνιο έχει όλες εκείνες τις ιδιότητες για να γίνει το προτιμώμενο βιώσιμο υλικό παγκοσμίως, και στην Ευρώπη έχουμε ένα από τα αυστηρότερα πρότυπα EHS (πρότυπα για το Περιβάλλον, την Επαγγελματική Υγεία και την Ασφάλεια). Με αυτά τα δεδομένα, αναμένουμε ότι το βάρος που δίνεται στη βιωσιμότητα και στην κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει θετικά την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Θα υπάρξουν προοπτικές για μεγαλύτερη χρήση του αλουμινίου σε διάφορους τομείς όπως στις μεταφορές με χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, στις συσκευασίες για πιο αποτελεσματική χρήση των πόρων και στα ενεργειακά αποδοτικά κτήρια.
– Ποιες είναι σήμερα οι μεγαλύτερες προκλήσεις; Σας απασχολεί ο κλιμακούμενος εμπορικός πόλεμος;
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η βιομηχανία του αλουμινίου, είναι η χρόνο με τον χρόνο αύξηση του πλεονάσματος των ποσοτήτων πρωτόχυτου και ημιπροϊόντων αλουμινίου από την Κίνα και η οποία υποστηρίζεται από τεράστιες εγχώριες επιδοτήσεις. Δεύτερον, καθώς πρόκειται για μία βιομηχανία με εσωτερικές αλυσίδες αξίας ανησυχούμε για τα μονομερή μέτρα που φαίνονται να είναι ενδεικτικά αυτής της νέας εποχής για το εμπόριο. Κάθε μονομερές μέτρο θα έχει απρόσμενες επιπτώσεις στην αλυσίδα αξίας της βιομηχανίας, η οποία απαρτίζεται από 600 εργοστάσια παραγωγής πρωτόχυτου, ημιπροϊόντων και ανακύκλωσης, στις θέσεις εργασίας και στις μελλοντικές επενδύσεις. Είναι λυπηρό ότι τα μονομερή αυτά μέτρα παραβλέπουν τη ρίζα του προβλήματος όσον αφορά τις ανισορροπίες στον χώρο του αλουμινίου σε παγκόσμιο επίπεδο: το αυξανόμενο πλεόνασμα που προέρχεται από την Κίνα.
Επιπλέον, οι αυστηρότεροι κανονισμοί που αφορούν στην κλιματική αλλαγή και στην ενέργεια σημαίνουν ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία θα πρέπει να αντιμετωπίσει μεγαλύτερο κόστος συμμόρφωσης από ό,τι άλλες περιοχές. Καθώς οι ευρωπαίοι παραγωγοί δεν μπορούν να απορροφήσουν αυτά τα κόστη εξαιτίας του παγκόσμιου μηχανισμού τιμολόγησης του αλουμινίου, αυτό θα έχει έναν αρνητικό αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα τους. Οι προκλήσεις όσον αφορά την πρόσβαση στο scrap αλουμινίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κινέζικα πλεονάσματα επιδεινώνουν την κατάσταση.
Για να μπορέσει να αντεπεξέλθει σε αυτές τις προκλήσεις, η ΕΕ θα πρέπει να εφαρμόσει μία αποτελεσματική ενεργειακή πολιτική σε επίπεδο Ένωσης η οποία θα θέτει μακροπρόθεσμους στόχους για τη μείωση του CO2 καθώς και την εκ νέου βιομηχανοποίηση των οικονομιών μας. Επιπλέον, εάν η ΕΕ επιθυμεί να προωθήσει την κυκλική οικονομία, θα πρέπει να λάβει μέτρα για να εμποδίσει τη διαρροή scrap για ανακύκλωση από την Ευρώπη. Αυτό σημαίνει το να θέσει ρεαλιστικούς στόχους ανακύκλωσης, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις επιλογές ανάκτησης και χρησιμοποιώντας τις σωστές μεθόδους για τον υπολογισμό του ποσοστού ανακύκλωσης.
– Πέραν από τους δασμούς που έχουν επιβληθεί, υπάρχουν και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Τι συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση και πως έχουν επηρεαστεί οι Ευρωπαίοι παραγωγοί;
Η Russal είναι ένας πολύ σημαντικός “παίκτης” στον χώρο του αλουμινίου σε παγκόσμιο επίπεδο, προμηθεύοντας την αγορά με 3,9 εκατ. τόνους μετάλλου, και δραστηριοποιείται σε πολλά μέρη της αλυσίδας αξίας. Έστω και ακούσια, οι κυρώσεις κατά των Ρώσων ολιγαρχών και κατά συνέπεια κατά της Russal μπορεί να οδηγήσουν σε αρνητικές επιπτώσεις σε διάφορα επίπεδα για τη βιομηχανία στην Ευρώπη αλλά και πέραν αυτής.
Είναι πολύ νωρίς για να έχουμε μία ξεκάθαρη εικόνα τόσο των βραχυπρόθεσμων όσο και των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων των μέτρων αυτών κατά της Russal. Θα πρέπει να εκτιμήσουμε με προσοχή και να κατανοήσουμε ακριβώς ποιες θα μπορούσαν να είναι οι επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές αγορές, τις αλυσίδες αξίας και στους πελάτες.
– Ποιες είναι οι επιπτώσεις ενός εμπορικού πολέμου για τους καταναλωτές; Ποια είναι τα σενάρια;
Τα διμερή μέτρα όπως οι δασμοί μπορεί να αυξήσουν τα κόστη για μερικούς παραγωγούς ημιπροϊόντων – κόστη τα οποία πιθανώς να περάσουν στον τελικό καταναλωτή. Αυτό είναι μάλλον ένα άσχημο σενάριο, αφού κανείς από τον χώρο του αλουμινίου δεν θα βγει κερδισμένος ενώ οι βιομηχανίες ανταγωνιστικών υλικών θα αποκτήσουν πλεονέκτημα κόστους χωρίς να κάνουν το παραμικρό.
– Ποια είναι τα μέτρα που λαμβάνει η ΕΕ; Τι πρέπει να γίνει;
Όσον αφορά την επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ, η ΕΕ προσπαθεί να εξισορροπήσει την κατάσταση στοχοποιώντας κάποια προϊόντα των ΗΠΑ (συμπεριλαμβανομένων κάποιων προϊόντων αλουμινίου) με πρόσθετους δασμούς και από 1η Ιουνίου έχει ξεκινήσει τις νομικές διαδικασίες εναντίον των ΗΠΑ στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Λόγω του ότι μπορεί να υπάρξουν ζημιές από τις επιπλέον εισαγωγές αλουμινίου στην ΕΕ σαν αποτέλεσμα του κλεισίματος της αγοράς των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δημιουργήσει και εφαρμόσει ένα σύστημα εποπτείας των εισαγωγών αλουμινίου. Αυτό θα βοηθήσει την ΕΕ να εφαρμόσει μέτρα προστασίας σε περίπτωση που χρειαστούν.
Επικροτούμε την ΕΕ για αυτή την άμεση ανταπόκριση στα αδικαιολόγητα μέτρα που έλαβαν οι ΗΠΑ, αλλά πρέπει να γίνουν περισσότερα σε παγκόσμιο επίπεδο για να αντιμετωπιστεί το πλεόνασμα από την Κίνα. Πιστεύουμε ότι ο εκσυγχρονισμός διεθνών οργανισμών όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και η δημιουργία ενός παγκόσμιου πολυμερούς, κυβερνητικού φόρουμ σχετικά με το πλεόνασμα του αλουμινίου είναι απαραίτητα έτσι ώστε να μην υπάρξουν επιπλέον ζημιές.
– Πως βλέπετε το μέλλον του τομέα του αλουμινίου σε 10 χρόνια από σήμερα; Ποιες εταιρείες θα έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και ποιες κινδυνεύουν; Που θα πρέπει να επικεντρωθεί το Ελληνικό Αλουμίνιο για να εξασφαλίσει την ανταγωνιστικότητά του;
Η βιομηχανία του αλουμινίου έχει ένα λαμπρό μέλλον κυρίως λόγω της σταθερά αυξανόμενης ζήτησης αλουμινίου. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα που θα ενισχύσει τους Ευρωπαίους παραγωγούς αλουμινίου: σε 10 χρόνια, θα έχει μειωθεί ακόμα περισσότερο το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της βιομηχανίας μας. Από το 1990, η βιομηχανία έχει ήδη μειώσει περισσότερο από το μισό τις εκπομπές άνθρακα κατά την παραγωγή πρωτόχυτου αλουμινίου. Έτσι η Ευρώπη μπορεί να είναι υπερήφανη για ένα από τα χαμηλότερα αποτυπώματα άνθρακα που προέρχεται από την παραγωγή πρωτόχυτου στον κόσμο, λιγότερο από το μισό του παγκόσμιου μέσου όρου και σχεδόν το ένα τρίτο από αυτό της Κίνας.
Κοιτώντας στο μέλλον, η βιομηχανία μας έχει θέσει μία σειρά από εθελοντικούς στόχους στον χάρτη βιωσιμότητας που έχει σχεδιάσει ως το 2025 έτσι ώστε να εξασφαλίσει μεταξύ άλλων τη σωστή διαχείριση της παραγωγής και των διαδικασιών μεταποίησης με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος. Αναμένεται επίσης ότι η “έξυπνη παραγωγή” και η ψηφιοποίηση θα φέρουν την επανάσταση στην παραγωγή και τη μεταποίηση του αλουμινίου, κάτι το οποίο θα οδηγήσει σε μεγαλύτερες αποδόσεις και περιορισμούς κόστους – και θα κάνει πιο “ελκυστικό” το μέταλλο που παράγεται στην Ευρώπη.
Όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα, η ευρωπαϊκή νομοθεσία και το παγκόσμιο πλεόνασμα θα είναι οι καθοριστικοί παράγοντες. Όπως και σε κάθε βιομηχανία, οι εταιρείες που είναι ευέλικτες και μπορούν να ανταποκριθούν στη μεταβαλλόμενη ζήτηση είναι εκείνες που πιθανότατα να ακμάσουν σ΄αυτόν τον εξελισσόμενο τομέα. Η προσέλκυση νέων ταλέντων, η καινοτομία και η βιωσιμότητα είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες για την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας.
Ο ελληνικός κλάδος του αλουμινίου είναι ένας από τους πιο δυνατούς στην Ευρώπη με κύκλο εργασιών που ξεπερνάει τα €2,5 δισ., με 30.000 εργαζομένους, ενώ περισσότερο από το 75% των πωλήσεων εξάγεται στη διεθνή αγορά. Είναι επίσης πολύ ανταγωνιστικός με ενεργή παρουσία σε όλη την αλυσίδα αξίας και προϊόντα που είναι διεθνώς πιστοποιημένα. Τέλος έχει έναν σημαντικό ρόλο στην τοπική οικονομία αφού περισσότεροι από 2.000 μικροί κατασκευαστές αλουμινίου σε όλη την Ελλάδα παράγουν υψηλής ποιότητας πόρτες και παράθυρα αλουμινίου.
Η Ελλάδα τελικά έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα αφού έχει παρουσία σε όλα τα σημεία της αλυσίδας αξίας και πολύ καλούς επιχειρηματίες στο πηδάλιο των εταιρειών που είναι σημαντικοί παίκτες στην αγορά. Αυτοί οι δύο παράγοντες είναι οι πιο σημαντικές προϋποθέσεις για την καινοτομία και τη διεθνή ανταγωνιστικότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι μία ελληνική εταιρεία ηγείται ενός από τα ευρωπαϊκά προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης για τη βιομηχανία του αλουμινίου. Η Ελλάδα έχει επίσης πολλές εταιρείες ανακύκλωσης και άρα έχει τη δυνατότητα να γίνει ένας από τους ηγέτες της αγοράς όσον αφορά την κυκλική οικονομία στην Ευρώπη.
